350: «Το πιο σημαντικό νούμερο στον πλανήτη»

350 ppm (μέρη στο εκατομμύριο) είναι το νούμερο που πολλοί επιστήμονες, ειδικοί για το κλίμα και αρκετές προοδευτικές κυβερνήσεις λένε ότι είναι σήμερα το ανώτατο όριο ασφαλείας συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.

Η επιτάχυνση της υπερθέρμανσης των πόλων και άλλες πρώιμες κλιματικές επιπτώσεις έχουν οδηγήσει τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι έχουμε ήδη υπερβεί το όριο ασφαλείας με τα 390 ppm και ότι αν δεν καταφέρουμε να επανέλθουμε πολύ σύντομα στα 350 ppm, υπάρχει ο κίνδυνος να φτάσουμε σε μη αναστρέψιμες επιπτώσεις, όπως το λιώσιμο του στρώματος του πάγου της Γροιλανδίας και η σημαντική έκλυση μεθανίου από την αυξημένη τήξη του μόνιμα παγωμένου υπεδάφους.

Τρεις είναι οι αριθμοί που πρέπει να συγκρατήσουμε για να κατανοήσουμε την παγκόσμια υπερθέρμανση: 275, 390 και 350.

Σε ολόκληρη την ανθρώπινη Ιστορία, μέχρι 200 χρόνια πριν, η ατμόσφαιρα του πλανήτη περιείχε 275 ppm διοξείδιο του άνθρακα. Τα μέρη στο εκατομμύριο (ppm) είναι απλώς ένας τρόπος μέτρησης της συγκέντρωσης διαφόρων αερίων που φανερώνει την αναλογία του αριθμού των μορίων του διοξειδίου του άνθρακα συγκριτικά με όλα τα μόρια στην ατμόσφαιρα. Τα 275 ppm CO2 είναι μια χρήσιμη ποσότητα –χωρίς κάποια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα και ορισμένων άλλων αερίων του θερμοκηπίου που παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα, ο πλανήτης μας θα ήταν πολύ κρύος για να τον κατοικούν άνθρωποι.

Χρειαζόμαστε λοιπόν κάποια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, όμως το ερώτημα είναι πόση;

Από τον 18ο αιώνα και μετά, οι άνθρωποι άρχισαν να καίνε λιθάνθρακα και φυσικό αέριο και πετρέλαιο για να παράγουν ενέργεια και αγαθά. Η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα άρχισε να αυξάνεται, αρχικά με αργό ρυθμό αλλά σήμερα πολύ πιο γρήγορα. Πολλές καθημερινές μας δραστηριότητες όπως το άναμμα μιας λάμπας, το μαγείρεμα, η οικιακή θέρμανση ή ο δροσισμός, εξαρτώνται από ενεργειακές πηγές όπως ο λιθάνθρακας και το πετρέλαιο που εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια που παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα. Παίρνουμε άνθρακα αξίας πολλών εκατομμυρίων ετών, που είναι αποθηκευμένος κάτω από την επιφάνεια της Γης με τη μορφή ορυκτού καυσίμου, και τον απελευθερώνουμε στην ατμόσφαιρα.

Σήμερα –κι αυτός είναι ο δεύτερος αριθμός– ο πλανήτης έχει 390 ppm CO2, κι αυτό το νούμερο αυξάνει με ρυθμό περίπου 2 ppm ανά έτος.
Σήμερα, οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι αυτή η αναλογία είναι υπερβολική -υψηλότερη από οποιαδήποτε καταγεγραμμένη ιστορική περίοδο του πλανήτη– κι ότι ήδη γινόμαστε μάρτυρες καταστροφικών επιπτώσεων τόσο για τους ανθρώπους όσο και σε διάφορα μέρη σε όλο τον κόσμο. Οι παγετώνες παντού λιώνουν και εξαφανίζονται γοργά, κι όμως είναι πηγές πόσιμου νερού για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων. Τα κουνούπια, που αρέσκονται σε πιο θερμά κλίματα, εξαπλώνονται σε καινούργιους τόπους κουβαλώντας ελονοσία και δάγκειο πυρετό μαζί τους. Η ξηρασία κάνει όλο και πιο συχνά την εμφάνισή της με αποτέλεσμα να δυσκολεύει τις καλλιέργειες εδώδιμων φυτών. Το επίπεδο των θαλασσών έχει αρχίσει να ανεβαίνει και οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι θα μπορούσε να ανέλθει μερικά μέτρα μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, πολλές παραθαλάσσιες πόλεις, νησιωτικές χώρες και εκτάσεις με αγρούς θα βρεθούν κάτω από το νερό. Οι ωκεανοί γίνονται ολοένα και πιο όξινοι εξαιτίας του διοξειδίου του άνθρακα που απορροφούν, πράγμα που δυσκολεύει ζωικά είδη όπως τα κοράλλια και τα οστρακοειδή να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν τα όστρακά τους και τους σκελετούς τους. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι πιθανόν να αρχίσουν να ρευστοποιούνται σε μια ατμοσφαιρική συγκέντρωση CO2 της τάξεως των 450-500 ppm. Αυτές οι επιπτώσεις συνδυαζόμενες επιδεινώνουν τις συγκρούσεις και τα ζητήματα ασφαλείας σε περιοχές που ήδη υποφέρουν από στενότητα πόρων.
Η Αρκτική θάλασσα μας στέλνει ίσως το πιο ξεκάθαρο μήνυμα για το ότι η κλιματική αλλαγή συντελείται πιο ραγδαία απ’ ό,τι πίστευαν μέχρι πριν λίγο καιρό οι επιστήμονες. Το καλοκαίρι του 2007, ο θαλάσσιος πάγος είχε μειωθεί κατά 39% συγκριτικά με τον μέσο όρο των ετών 1979-2000, μια απώλεια ισοδύναμη με περίπου πέντε φορές την έκταση του Ηνωμένου Βασιλείου. Πολλοί επιστήμονες σήμερα πιστεύουν ότι η Αρκτική δεν θα έχει καθόλου πάγο το καλοκαίρι κάποια στιγμή μεταξύ του 2011 και του 2015, κάπου 80 ολόκληρα χρόνια νωρίτερα από όσο πρόβλεπαν οι ίδιοι πριν λίγα μόλις χρόνια.
Βασιζόμενοι σε αυτά τα νέα δεδομένα για τις επιταχυνόμενες κλιματικές επιπτώσεις, αρκετοί από τους πιο επιφανείς επιστήμονες για το κλίμα έχουν σήμερα αναθεωρήσει το υψηλότερο όριο ασφαλείας διοξειδίου του άνθρακα σε 350 ppm. Αυτός είναι ο τελευταίος αριθμός που χρειάζεται να γνωρίζετε – και ο πιο σημαντικός. Είναι το όριο ασφαλείας για τον πλανήτη Γη. Όπως έγραψε πρόσφατα ο James Hansen, της NASA, ο πρώτος επιστήμονας που προειδοποίησε για την παγκόσμια υπερθέρμανση εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, «Αν η ανθρωπότητα επιθυμεί να διατηρήσει έναν πλανήτη παρόμοιο με αυτόν όπου αναπτύχθηκε ο πολιτισμός και στον οποίο η ζωή στη Γη είναι προσαρμοσμένη, παλαιοκλιματικές ισχυρές ενδείξεις και η συντελούμενη στις μέρες μας κλιματική αλλαγή υποδεικνύουν ότι το διοξείδιο του άνθρακα θα χρειαστεί να μειωθεί από το σημερινό επίπεδο των 385 ppm στα 350 ppm το πολύ».
Κι αυτό θα είναι ένα πολύ δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο, εγχείρημα. Πρέπει να σταματήσουμε να εξορύσσουμε άνθρακα από το υπέδαφος και να τον θέτουμε σε κυκλοφορία στην ατμόσφαιρα. Πάνω απ’ όλα, αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να πάψουμε να καίμε τόσο πολύ λιθάνθρακα και ότι θα πρέπει να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε ηλιακή και αιολική ενέργεια, καθώς και άλλες μορφές ανανεώσιμης ενέργειας, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα μια εύλογη ευκαιρία για ανάπτυξη στον Παγκόσμιο Νότο. Αν το καταφέρουμε, τότε τα εδάφη και τα δάση της Γης θα αρχίσουν αργά αργά να ανακυκλώνουν κάποια ποσότητα από το υπερβάλλον διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, και τελικά οι συγκεντρώσεις CO2 θα επιστρέψουν σε ασφαλή επίπεδα. Μειώνοντας παράλληλα τη χρήση και των άλλων ορυκτών καυσίμων και βελτιώνοντας τις καλλιεργητικές και τις δασοπονικές πρακτικές μας σε όλο τον πλανήτη, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα μπορούσαμε να πετύχουμε το στόχο των 350 ppm μέχρι τα μέσα του αιώνα. Όμως όσο περισσότερο παραμένουμε μέσα στην επικίνδυνη ζώνη –πάνω από το όριο των 350– τόσο πιο πολύ αυξάνουν οι πιθανότητες καταστροφικών και μη αναστρέψιμων κλιματικών επιπτώσεων. Κάθε χρόνο μετά το 1992, τα Ηνωμένα Έθνη πραγματοποιούν μια Συνδιάσκεψη που διαρκεί δύο εβδομάδες, όπου οι ηγέτες του κόσμου συναντιούνται και συζητούν για την παγκόσμια απειλή της κλιματικής αλλαγής.
Τον Δεκέμβριο του 2009, αυτό η Συνδιάσκεψη θα γίνει στην Κοπεγχάγη. Εκεί, αντιπρόσωποι κυβερνήσεων, ΜΚΟ και επιχειρήσεων από όλες τις χώρες του κόσμου, θα συναντηθούν για να οριστικοποιήσουν μια καινούργια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή.
Είναι κρίσιμο αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις σε αυτή τη Συνδιάσκεψη να κατανοήσουν και να καταστούν υπόλογοι για το σχεδιασμό μιας πολιτικής που θα βασίζεται στα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα.
Ηλικίας μόλις ενός έτους, το όριο των 350 είναι ένας σχετικά καινούργιος στόχος που συζητιέται στην επιστημονική κοινότητα, συγκρινόμενος με τα 450 ppm ή 2 βαθμούς Κελσίου που υποστηρίζει η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή. Σήμερα, πολλοί αρμόδιοι για τις αποφάσεις, αλλά και οργανισμοί και ΜΚΟ υποστηρίζουν ξεπερασμένους από την πραγματικότητα στόχους που ενέχουν μεγάλο κίνδυνο για καταστροφικές κλιματικές αλλαγές.
Ωστόσο, στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις της Πολωνίας, στα τέλη του 2008, ο στόχος των 350 ppm άρχισε να προσελκύει περισσότερους υποστηρικτές, καθώς νέες επιστημονικές αναφορές και ενδείξεις συντελούμενων ήδη κλιματικών επιπτώσεων κατέστησαν σαφές ότι βρισκόμαστε ήδη πάνω από το ασφαλές όριο για το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Στην ετήσια ομιλία του, ο βραβευμένος με Νόμπελ Αλ Γκορ είπε στους αντιπροσώπους ότι πρέπει πλέον να «σκληρύνουμε το στόχο μας» στα 350 ppm.
Στο ίδιο συνέδριο, 40 από τα πλέον ευάλωτα κράτη που ήδη «αισθάνονται» τις ζοφερές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η Συμμαχία των Μικρών Νησιωτικών Χωρών (AOSIS) και των Λιγότερο Αναπτυγμένων Χωρών (LDC), συμπεριέλαβαν στις εκθέσεις για την πολιτική τους την ανάγκη να υιοθετηθεί ένας πολύ πιο αυστηρός στόχος απ’ αυτούς που συζητιούνται σήμερα και να υποστηριχθεί ο στόχος για τα 350 ppm. Ο Leon Charles, πρόεδρος της AOSIS, δήλωσε σχετικά: «Δύο βαθμοί της κλίμακας Κελσίου δεν είναι ένα ασφαλές επίπεδο για τις μικρές νησιωτικές χώρες. Για πολλές απ’ αυτές θα ισοδυναμούσε μακροπρόθεσμα με θανατική καταδίκη». Δεν πρόκειται για ένα μικρό εγχείρημα, όμως για χάρη των λαών και των χωρών όλου του πλανήτη οφείλουμε να εξασφαλίσουμε ότι οι ηγέτες του κόσμου θα δώσουν την πρέπουσα προσοχή στα πιο πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα που μας λένε ότι τα 350 ppm είναι ο στόχος που πρέπει να επιδιώξουμε ώστε να σιγουρέψουμε ένα δίκαιο μέλλον, ασφαλές από κλιματικές καταστροφές.
Με τη δική σας βοήθεια, μπορούμε να διαδώσουμε αυτές τις σημαντικές πληροφορίες στους συμπολίτες μας, στις κοινότητές μας, στις χώρες μας και στον κόσμο ολόκληρο. Για περισσότερες και πιο εμπεριστατωμένες πληροφορίες σχετικά με την κλιματική επιστήμη, τις πολιτικές και τις λύσεις που προτείνονται, σας παρακαλούμε να συμβουλευτείτε τον κατάλογο με τις προτεινόμενες πηγές που ακολουθεί.

Πηγή: www.350.org
Μετάφραση: Οικολόγοι Πράσινοι